Σταθερά ασθμαίνει η Ευρώπη ως προς τη προσβασιμότητα στα φάρμακα και η EFPIA εκπέμπει SOS με βάση νέα στοιχεία για ταχεία δράση. Τα στοιχεία προέκυψαν από δύο εκθέσεις, οι οποίες αναδεικνύουν τις συνεχιζόμενες προκλήσεις σε βάρος των Ευρωπαίων, αλλά και τις ανισότητες ανάλογα με το που αυτοί κατοικούν.
Ενδεικτικό είναι πως ο δείκτης 2024 Patients W.A.I.T. Indicator καταδεικνύει επίμονες, σημαντικές διαφορές στην πρόσβαση σε νέα φάρμακα μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Η δε έκθεση CRA Report on the Root Causes of Unavailability and Delay to Innovative Medicines προσδιορίζει τους πολυάριθμους αλληλένδετους λόγους πίσω από τις καθυστερήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς.
Οπισθοδρόμηση μαρτυρά ο δείκτης W.A.I.T. ο οποίος παρέχει μια ολοκληρωμένη ανάλυση 173 νέων φαρμάκων που εγκρίθηκαν μεταξύ 2020 και 2023. Το 2024, χρησιμοποιώντας τον μέσο όρο της ΕΕ σε 27 κράτη μέλη, τα στοιχεία δείχνουν:
– Λιγότερα από τα μισά (46%) των κεντρικά εγκεκριμένων καινοτόμων φαρμάκων ήταν διαθέσιμα στους ασθενείς – από 48% το 2019.
– Μόνο το 29% των φαρμάκων ήταν πλήρως διαθέσιμα μέσω της δημόσιας αποζημίωσης, μειωμένο από το 42% το 2019.
– Επιπλέον, το 17% των φαρμάκων ήταν διαθέσιμα μόνο με περιορισμούς, σημειώνοντας αύξηση από 6% το 2019.
Ο μέσος χρόνος από την έγκριση έως την πρόσβαση των ασθενών έφτασε πλέον τις 578 ημέρες – περισσότερο από ένα μήνα περισσότερο από ό,τι το 2023.
Παραμένουν σημαντικές και διαρκείς διαφορές μεταξύ των χωρών:
- Η ταχύτερη είναι η Γερμανία με 128 ημέρες, ενώ οι Πορτογάλοι ασθενείς αντιμετωπίζουν τώρα τη μεγαλύτερη αναμονή, με 840 ημέρες.
- Σε όλους τους θεραπευτικούς τομείς, τον καρκίνο, τα ορφανά φάρμακα και τις συνδυαστικές θεραπείες, ο μέσος χρόνος αναμονής έχει αυξηθεί. Ο μέσος χρόνος μέχρι τη διαθεσιμότητα για τα ογκολογικά προϊόντα συνεχίζει να αυξάνεται: 33 ημέρες βραδύτερα από την περσινή έκθεση και 66 ημέρες βραδύτερα από τη συνομοταξία του 2022.
Βασικές αιτίες της μη διαθεσιμότητας και των καθυστερήσεων σύμφωνα με την έκθεση CRA είναι:
- η αργή ρυθμιστική διαδικασία,
- η καθυστερημένη έναρξη της αξιολόγησης της πρόσβασης στην αγορά,
- οι διπλές απαιτήσεις αποδεικτικών στοιχείων, οι καθυστερήσεις στην αποζημίωση και
- οι τοπικές αποφάσεις για τα συνταγολόγια.
Οι παράγοντες αυτοί έχουν τις ρίζες τους στα συστήματα και τις διαδικασίες πρόσβασης στα φάρμακα στα κράτη μέλη της ΕΕ και στον αντίστοιχο αντίκτυπο στη λήψη εμπορικών αποφάσεων. Η έκθεση υπογραμμίζει ότι όχι μόνο τα ζητήματα είναι πολύπλευρα, αλλά ότι οι πραγματικές λύσεις απαιτούν όλα τα μέρη γύρω από το τραπέζι να συνδημιουργήσουν λύσεις που θα λειτουργούν για τους ασθενείς.
Παραδείγματα προς αποφυγή
Μάλιστα ως παράδειγμα των δυσκολιών αναφέρει η EFPIA ότι στην Ελλάδα, οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν αίτηση επιστροφής μόνο όταν ένα φάρμακο αποζημιώνεται σε τουλάχιστον πέντε από τις 11 καθορισμένες χώρες της ΕΕ, καθυστερώντας την υποβολή αίτησης λόγω του συστήματος εξωτερικής τιμολόγησης αναφοράς (ERP).
Άλλα προβλήματα
Πέρα από τα κανονιστικά και διοικητικά εμπόδια, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι περιορισμοί στις υποδομές του συστήματος υγείας. Ακόμη και μετά την αποζημίωση ενός φαρμάκου, οι ασθενείς μπορεί να αντιμετωπίζουν εμπόδια στη χρήση μιας νέας θεραπείας λόγω ανεπαρκούς διαγνωστικής ικανότητας, εξειδικευμένου προσωπικού ή ετοιμότητας των εγκαταστάσεων – ιδίως στην περίπτωση πολύ εξειδικευμένων θεραπειών, όπως τα φάρμακα προηγμένης θεραπείας (ΑΤΜΡ) ή τα ορφανά φάρμακα.
Εκτιμάται ότι οι ασθενείς σε μια ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να περιμένουν πάνω από 7 φορές περισσότερο από ό,τι οι ασθενείς σε μια γειτονική χώρα για το ίδιο φάρμακο. Η EFPIA επιδιώκει τη δημιουργία συμπράξεων για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων στις χώρες όπου οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μερικές από τις πιο πιεστικές προκλήσεις πρόσβασης. Στις 14 Μαΐου 2025, η EFPIA θα δημοσιεύσει τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής πύλης για τα εμπόδια πρόσβασης, καθώς και μια νέα έκθεση που θα εξετάζει τα ειδικά ζητήματα πρόσβασης που αντιμετωπίζουν οι μικρότερες χώρες.
Χαρακτηριστικά η γενική διευθύντρια της EFPIA, Nathalie Moll υπενθύμισε ότι οι δείκτες EFPIA W.A.I.T. δημοσιεύονται εδώ και δύο δεκαετίες και σε αυτό το διάστημα, «σε ολόκληρη την Ευρώπη, υπήρξε συλλογική αποτυχία να κινηθεί η βελόνα για εκατομμύρια ασθενείς». Η κ. Moll υποστήριξε ότι «εδώ και καιρό έχει αναγνωριστεί ότι δεν υπάρχει μια λύση που να ταιριάζει σε όλους και κανένας φορέας δεν μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα: Απαιτείται ισχυρή βούληση, λύσεις ανά χώρα και πραγματική συμμαχία μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής της ΕΕ, των κρατών μελών και της φαρμακοβιομηχανίας για τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη μείωση των διπλών διαδικασιών και τη διασφάλιση γρήγορων και ρεαλιστικών αποφάσεων τιμολόγησης και αποζημίωσης που πραγματικά εκτιμούν και ανταμείβουν την καινοτομία.»
Πηγή: virus.com.gr
