Στο 50,34% εκτοξεύτηκε η παραβατικότητα των επιχειρήσεων, μετά από στοχευμένους ελέγχους που διενήργησε πανελλαδικά η Επιθεώρηση Εργασίας, αξιοποιώντας το ηλεκτρονικό σύστημα risk analysis, που διαθέτει το Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣ) ΕΡΓΑΝΗ. Συνολικά, ελέγχθηκαν 580 επιχειρήσεις από διάφορους κλάδους της οικονομίας, από τις οποίες οι 292 εντοπίστηκαν παραβατικές.
Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα δείχνουν ότι βεβαιώθηκαν 324 πράξεις επιβολής προστίμων, συνολικού ύψους 1.192.700 ευρώ. Πρόκειται για τη β’ φάση της εν λόγω ειδικής δράσης που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2023 και προωθεί η επιθεώρηση εργασίας και ουσιαστικά αναδεικνύει το μέγεθος της παραβατικότητας, μέσα από πιο στοχευμένους, άρα και πιο αποτελεσματικούς, ελέγχους. Ουσιαστικά, οι 580 επιχειρήσεις που μπήκαν στην «πρώτη γραμμή» των ελέγχων, απασχολούν 5.152 εργαζόμενους. Από αυτούς, οι 727 (ποσοστό 14,11%), βρέθηκαν θιγόμενοι. Για τη συντριπτική πλειονότητα αυτών, δηλαδή για 576 εργαζόμενους βεβαιώθηκαν παραβάσεις που αφορούσαν παραβιάσεις των χρονικών ορίων εργασίας. Εντοπίστηκαν επίσης 29 εργαζόμενοι ως αδήλωτοι, ενώ καταγράφηκαν και 162 απασχολούμενοι με άλλης κατηγορίας παραβάσεων.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η α’ φάση της ίδιας στοχευμένης δράσης είχε πραγματοποιηθεί το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου 2023 και τότε η παραβατικότητα κυμαινόταν στο 44%, λίγο χαμηλότερα δηλαδή από τα ποσοστά που κινείται στη β’ φάση. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι μετά από δύο διαδοχικές περιόδους στοχευμένων ελέγχων, παραμένει σε υψηλά επίπεδα η παραβατικότητα αναλύεται από τους ειδικούς στην Επιθεώρηση Εργασίας, οι οποίοι καταλήγουν σε τρία συμπεράσματα: Πρώτον, οι νέοι έλεγχοι είναι πολύ πιο αποτελεσματικοί και αναδεικνύουν με πιο μεγάλη σαφήνεια το μέγεθος του προβλήματος στην αγορά εργασίας. Αυτό φαίνεται και από τους εργαζόμενους, καθώς τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα των στοχευμένων ελέγχων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ με βάση τα ετήσια αποτελέσματα η υποδηλωμένη εργασία κυμαίνεται στο 5% με 7%, ανήλθε στο 11,18% μέσω της σχετικής δράσης.
Δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι οι προηγούμενοι έλεγχοι, ακριβώς λόγω έλλειψης στόχευσης, δεν είχαν την ίδια αποτελεσματικότητα. Και τρίτον ότι η επανάληψη αυτών ακριβώς των στοχευμένων ελέγχων, θα βοηθήσει ώστε να φανεί με μεγαλύτερη ακρίβεια τόσο το ποσοστό, όσο και το είδος των επιχειρήσεων, που επιλέγουν να παραβαίνουν την εργατική νομοθεσία, σε βάρος των εργαζομένων και του κοινωνικού συνόλου.
Από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας (ΑΑΕΕ), εκτιμούν ότι η αξιοποίηση του συστήματος risk analysis λειτουργεί σε ικανοποιητικό βαθμό και ουσιαστικά, ευθύνεται για την ανάδειξη αυτού του τόσο υψηλού ποσοστού παραβατικότητας. Τα κριτήρια που αξιοποιούνται ως προς το risk analysis, είναι η παραβατικότητα των προηγούμενων ετών και το μέγεθος εντοπισμού της παράβασης, καθώς επίσης και το μέγεθος των ίδιων των επιχειρήσεων. Αλλιώς δηλαδή αξιολογείται μια μικρή, συνοικιακή επιχείρηση, που βρέθηκε να γίνεται υπέρβαση ωραρίου σε έναν εργαζόμενο, ενώ στο παρελθόν δεν έχει απασχολήσει ποτέ την Επιθεώρηση Εργασίας και αλλιώς, αν εντοπίστηκε κάποιος επιχειρηματικός κολοσσός που κατ’ επανάληψη και συστηματικά, καταγράφεται να παραβαίνει το νόμο.
Γενικά η παραβατικότητα παραμένει στα επίπεδα του 25%, εκτιμούν οι επιθεωρητές εργασίας. Όμως με δεδομένο ότι εφεξής οι έλεγχοι θα είναι πιο στοχευμένοι, είναι πιθανό το συγκεκριμένο ποσοστό να κινηθεί ανοδικά. Όμως την ίδια στιγμή, δεν πιστεύουν ότι μία στις δύο επιχειρήσεις, δεν τηρούν την εργατική νομοθεσία, όπως προκύπτει από τους ελέγχους που επιβάλλουν τα στοιχεία του risk analysis. Άλλωστε, τα κριτήρια που αξιοποιούνται ώστε να κατευθυνθούν πιο στοχευμένα οι έλεγχοι, είναι εάν η επιχείρηση έχει εντοπιστεί με παραβάσεις τις εργατικής νομοθεσίας, πριν από μικρό χρονικό διάστημα (εύρος από μερικούς μήνες έως τρία έτη). Συνεπώς, εξετάζεται εάν οι επιχειρήσεις που σε αυτή την δράση, βρέθηκαν παραβατικές, είναι υπότροπες. Γι’ αυτό εξάλλου, στην Επιθεώρηση Εργασίας, πρόκειται να συνεχίσουν αυτές τις στοχευμένες δράσεις, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να επαναληφθούν έλεγχοι σε σύντομο χρονικό διάστημα, στις επιχειρήσεις που τώρα εντοπίστηκαν να παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία.
Επίσης, η χρήση της Ψηφιακής Κάρτας και η περαιτέρω επέκτασή της, εκτιμάται ότι θα βοηθήσει σημαντικά στον εντοπισμό αρχικά και μεσομακροπρόθεσμα, στον περιορισμό μιας σειράς παραβάσεων, που σχετίζονται με το ωράριο εργασίας.
